علم یا کابوس — ۴٬۰۰۰ ماهواره با آینه‌های عظیم قرار است پرتاب شوند که می‌توانند نمای آسمان شب را برای همیشه از بین ببرند
شرکتی به نام Reflect Orbital ایده‌ای بلندپروازانه دارد: ارسال هزاران ماهواره برای تاباندن نور خورشید به زمین، اما دانشمندان نسبت به آن نگران‌اند. هدف این شرکت کمک به نیروگاه‌های خورشیدی است تا حتی زمانی که خورشید در آسمان نیست، برق تولید کنند. بدون شک این ایده شاید شگفت‌انگیز به‌نظر برسد، اما دانشمندان و ستاره‌شناسان سراسر جهان از پیامدهای آن نگران‌اند. پس بیایید بفهمیم ستاره‌شناسان و دانشمندان چرا این ماهواره‌ها را کابوس می‌نامند.
ماهواره‌ها
این ایده در نظریه شاید ساده به نظر برسد، اما ماهواره‌ها دارای آینه‌های عظیم خواهند بود که نور خورشید را به سمت مناطق خاصی از زمین منعکس می‌کنند. این امر به نیروگاه‌های خورشیدی اجازه می‌دهد حتی در شب نیز انرژی تولید کنند.
اولین گام پرتاب یک ماهواره نمونه به نام Earendil-1 است که عرض ۱۸ م دارد و برنامه‌ریزی شده تا در سال ۲۰۲۶ به فضا ارسال شود. اگر همه چیز طبق برنامه پیش رود، این شرکت قصد دارد تا سال ۲۰۳۰ یک مجموعه کامل از ۴٬۰۰۰ ماهواره داشته باشد. هر یک از این ماهواره‌ها به یک آینهٔ ۵۴‑متری مجهز خواهند شد و در ارتفاع ۶۲۵ کیلومتر دور زمین می‌چرخند. کارشناسان تخمین می‌زنند که برای انعکاس کافی نور خورشید به مکان‌های مختلف به‌صورت همزمان، ممکن است به حدود ۲۵۰٬۰۰۰ ماهواره نیاز باشد.
این شرکت پیش از این ایده را با استفاده از بالون‌های هوای گرم مجهز به آینه‌ها آزمایش کرده است. در یک آزمایش آزمایشگاهی، آینه‌ای به عرض ۲٫۵‑متری که ۲۴۲ متر بالای زمین قرار داشت، نور را به میزان ۵۱۶ وات بر متر مربع به پنل‌های خورشیدی زیر خود منعکس کرد. این مقدار تقریباً نیمی از شدت نور خورشید در ظهر است که نشان می‌دهد این ایده می‌تواند در مقیاس کوچک عملی باشد.
چرا ستاره‌شناسان نگرانند
اگرچه ماهواره‌هایی که نور خورشید را منعکس می‌کنند می‌توانند هیجان‌انگیز به نظر برسند، ستاره‌شناسان این پدیده را کابوس می‌نامند زیرا منجر به آلودگی نوری می‌شود. بیایید ببینیم این ماهواره‌ها چگونه می‌توانند این آلودگی نوری را ایجاد کنند:
- بر خلاف ماهواره‌های عادی که گاهی به‌صورت تصادفی نور خورشید را منعکس می‌کنند، آینه‌های Reflect Orbital به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که بسیار درخشنده باشند.
- آن‌ها می‌توانند تقریباً به‌قدر نور خورشید از طریق تلسکوپ‌ها درخشان به‌نظر برسند.
- هنگامی که ماهواره‌ها در آسمان عبور می‌کنند، درخششی ایجاد می‌کنند که از روشنایی ماه کامل نیز برتر است و می‌تواند تماشای ستارگان توسط دانشمندان و شقایان، عکاسی با تلسکوپ‌ها، حیوانات شب‌زی، و الگوهای خواب و ریتم‌های شبانه‌روزی انسان را مختل کند.
این بدان معناست که آسمان شب می‌تواند خراب شود و بسیاری از تلسکوپ‌های زمینی ممکن است دیگر نتوانند ستارگان و کهکشان‌ها را به‌صورت واضح مشاهده کنند. ماهواره‌ها به‌ویژه در زمان غروب، زمانی که بیشترین مشاهدات نجومی انجام می‌شود، به‌وضوح قابل رؤیت خواهند بود.
مسائل فنی پروژه
چندین چالش فنی برای این پروژه وجود دارد، از جمله:
- زمان عبور کوتاه: هر ماهواره تنها می‌تواند نور خورشید را بر یک ناحیه خاص حدود ۳٫۵ دقیقه تابانده کند.
- پخش پرتوها: نور منعکس‌شده در مساحتی حدود ۷ کیلومتر عرض پخش می‌شود که باعث کاهش شدت آن می‌گردد.
- نیاز به هزاران ماهواره: برای تأمین حتی ۲۰٪ نور خورشید عادی، حدود ۳٬۰۰۰ ماهواره لازم است.
- قدرت محدود: یک آینهٔ ۵۴‑متری ۱۵٬۰۰۰ برابر کم‌نورتر از نور خورشید ظهر است، به این معنی که انرژی بسیار کمی تولید می‌کند.
آزمایش‌های بالونی در آزمایشگاه کار می‌کنند، اما نمی‌توانند به‌خوبی به فضای بی‌وزن گسترش یابند. برای تأمین همان مقدار انرژی، هر ماهواره به آینه‌ای به مساحت ۴۲ کیلومتر مربع نیاز دارد که در حال حاضر امکان‌پذیر نیست.
نگرانی‌های اقتصادی چیست؟
حتی اگر ماهواره‌ها کارایی داشته باشند، این پروژه هزینهٔ بسیار بالایی خواهد داشت زیرا مقدار نور منعکس‌شده محدود است؛ اما آلودگی نوری به‌طور چشمگیری افزایش می‌یابد. ستاره‌شناسان هشدار می‌دهند که این پروژه می‌تواند آسمان شب را از بین ببرد و نجوم از سطح زمین را تقریباً غیرممکن سازد.
بنابراین همان‌طور که می‌بینید، هر ایدهٔ بلندپروازانه‌ای لزوماً ایدهٔ خوبی نیست؛ زیرا باید عوامل مختلف و چالش‌های احتمالی را در نظر بگیریم. حالا که کمی با این پروژه آشنا شدید، آیا فکر می‌کنید استفاده از این ماهواره‌ها برای ما مزیت دارد یا خیر؟